Emfizem pluća definiše se kao trajno uvećanje disajnih puteva distalno od terminalnih bronhiola s destrukcijom alveolnih pregrada, bez jasnih znakova fibroze. Emfizem pluća karakterišu oštećenja plućnog parenhima. Ona nastaju u osnovnoj jedinici pluća (acinus) za razmenu respiracijskih gasova. Bolesti se klasifikuju na osnovu lokalizacije morfoloških oštećenjau acinusu. Dva najznačajnija oblika su panacinusni emfizem (acinusje oštećen manje ili više uniformno) i centroacinusni emfizem (dominantno zahvaćen središnji deo acinusa). Vrlo često oba tipa morfoloških oštećenja uočavamo u istom plućnom krilu, s tim što može da preovladavajedan ili drugi tip.
Učestalost
Procenjuje se da u Americi 1,65 miliona ljudi boluje od emfizema pluća. Broj obolelih raste iz godine u godinu: s porastom pušenja u periodu od 1982. do 1995. godine povećao se za 41,5%. Znatno se povećala prevalenca u populaciji osoba ženskog pola.
Uzrok nastanka
Za nastanak emfizema značajno je više faktora rizika. Duvanski dim je, van svake sumnje, primarni uzrok pojave emfizema pluća. Pušači imaju veću smrtnost zbog hroničnog bronhitisa i emfizema, kao i veću prevalencu poremećaja plućne funkcije, respiratomih simptoma i svih oblika opstrukcijske bolesti disajnih puteva. Pušenje kao glavni uzrok nastanka hroničnog bronhitisa i emfizema pluća sreće se kod 80 do 90% obolelih. Incidenca i mortalitet od emfizema u urbanim, industrijski razvijenim sredinama viši su nego u ruralnim. Egzacerbacije hroničnog bronhitisa povezane su s većom zagađenošću vazduha sumpor-dioksidom i čvrstim česticama. Poslednjih godina poznat je značaj zagađenosti vazduha u zatvorenom prostoru zbog upotrebe različitih čvrstih goriva za grejanje i kuvanje.
Simptomi
Dominantan klinički simptom u emfizemu pluća jeste dispnoja koja se javlja pri naporu. Obično je prati vrlo malo kašlja i oskudno iskašljavanje sluzavog ispljuvka. Mukopurelentna pogoršanja usled infekcije nisu česta. Osećaj nedostatka vazduha, dispnoja, nastaje postepeno, često neprimetno, i pogoršava se pri težem fizičkom naprezanju, za vreme infekcija, udisanja hladnog vazduha, iritantnih gasova i para. Tokom godina dispnoja postaje sve teža, javlja se pri sve manjem fizičkom naporu, a zatim i u mirovanju ili najmanjem pokretu. U odmakloj fazi bolesti dispnoja dovodi do invalidnosti i netolerancije i najlakših radnji, kao što su umivanje, oblačenje, uzimanje hrane, govor. Bolesnik s emfizemom često je mršav, asteničan. Najčešće sedi povijen unapred, ispruženih ruku, oslanja se na dlanove da bi fiksirao rameni pojas i omogućio da se leđni mišići koriste za efikasniji ekspirijum. Oni obično dišu kroz stisnute usne (,,pućenje usana").
Dijagnoza
Dijagnoza se postavlja na temelju anamneze, kliničke slike i RTG-nalaza. Za konačnu potvrdu dijagnoze emfizema pluća potrebno je bolesnika podvrgnuti funkcionalnim testovima pluća.
Lečenje
Izlečenje emfizema nije moguće. Međutim, kod prepoznatog emfizema moguće je usporiti i zaustaviti napredovanje bolesti ispravnim merama i menjanjem životnih navika. Tu se pre svega misli na prestanak pušenja. Značajan vid terapije emfizema je respiratorna kineziterapija. Ona se temelji na učenju relaksiranja mišića, postavljanja u drenažni položaj, pravilne upotrebe dijafragme u disanju, ali i vrlo važnim tehnikama izdisaja koje ne dopuštaju kolabiranje malih disajnih puteva i posledičnu opstrukciju prolasku vazduha (stisnute usne).
Učestalost
Procenjuje se da u Americi 1,65 miliona ljudi boluje od emfizema pluća. Broj obolelih raste iz godine u godinu: s porastom pušenja u periodu od 1982. do 1995. godine povećao se za 41,5%. Znatno se povećala prevalenca u populaciji osoba ženskog pola.
Uzrok nastanka
Za nastanak emfizema značajno je više faktora rizika. Duvanski dim je, van svake sumnje, primarni uzrok pojave emfizema pluća. Pušači imaju veću smrtnost zbog hroničnog bronhitisa i emfizema, kao i veću prevalencu poremećaja plućne funkcije, respiratomih simptoma i svih oblika opstrukcijske bolesti disajnih puteva. Pušenje kao glavni uzrok nastanka hroničnog bronhitisa i emfizema pluća sreće se kod 80 do 90% obolelih. Incidenca i mortalitet od emfizema u urbanim, industrijski razvijenim sredinama viši su nego u ruralnim. Egzacerbacije hroničnog bronhitisa povezane su s većom zagađenošću vazduha sumpor-dioksidom i čvrstim česticama. Poslednjih godina poznat je značaj zagađenosti vazduha u zatvorenom prostoru zbog upotrebe različitih čvrstih goriva za grejanje i kuvanje.
Simptomi
Dominantan klinički simptom u emfizemu pluća jeste dispnoja koja se javlja pri naporu. Obično je prati vrlo malo kašlja i oskudno iskašljavanje sluzavog ispljuvka. Mukopurelentna pogoršanja usled infekcije nisu česta. Osećaj nedostatka vazduha, dispnoja, nastaje postepeno, često neprimetno, i pogoršava se pri težem fizičkom naprezanju, za vreme infekcija, udisanja hladnog vazduha, iritantnih gasova i para. Tokom godina dispnoja postaje sve teža, javlja se pri sve manjem fizičkom naporu, a zatim i u mirovanju ili najmanjem pokretu. U odmakloj fazi bolesti dispnoja dovodi do invalidnosti i netolerancije i najlakših radnji, kao što su umivanje, oblačenje, uzimanje hrane, govor. Bolesnik s emfizemom često je mršav, asteničan. Najčešće sedi povijen unapred, ispruženih ruku, oslanja se na dlanove da bi fiksirao rameni pojas i omogućio da se leđni mišići koriste za efikasniji ekspirijum. Oni obično dišu kroz stisnute usne (,,pućenje usana").
Dijagnoza
Dijagnoza se postavlja na temelju anamneze, kliničke slike i RTG-nalaza. Za konačnu potvrdu dijagnoze emfizema pluća potrebno je bolesnika podvrgnuti funkcionalnim testovima pluća.
Lečenje
Izlečenje emfizema nije moguće. Međutim, kod prepoznatog emfizema moguće je usporiti i zaustaviti napredovanje bolesti ispravnim merama i menjanjem životnih navika. Tu se pre svega misli na prestanak pušenja. Značajan vid terapije emfizema je respiratorna kineziterapija. Ona se temelji na učenju relaksiranja mišića, postavljanja u drenažni položaj, pravilne upotrebe dijafragme u disanju, ali i vrlo važnim tehnikama izdisaja koje ne dopuštaju kolabiranje malih disajnih puteva i posledičnu opstrukciju prolasku vazduha (stisnute usne).
No comments:
Post a Comment